Identyfikuj problem
Charakteryzując zjawisko przemocy warto zacząć od uświadomienia czym jest przemoc. Często nie wiesz, że to, czego doświadczasz lub obserwujesz/słyszysz jako świadek, jest przemocą.
Definicja przemocy
Ustawodawca określa przemoc jako przemoc domową.
Przemoc domowa to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności:
a) narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,
b) naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,
c) powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę,
d) ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,
e) istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Kryteria po spełnieniu których zachowanie, zgodnie z definicją ustawową, może zostać zakwalifikowane jako przemoc domowa to: intencjonalność, dysproporcja siły, naruszenie prawa lub godności powodujące ból i cierpienie.
Oznacza to, że osoba stosującą przemoc domową nie działa przypadkowo, choć nie musi to być celowe wyrządzanie krzywdy czy bólu, to ma na celu przejęcie kontroli i władzy nad osobą doznającą przemocy w przekonaniu, że wie się co jest dla tej osoby dobre i właściwe. Przy wykorzystaniu dysproporcji sił takich jak przewaga fizyczna, przewaga związana z pozycją społeczną, materialną, intelektualną czy odpornością psychiczną, osoba stosującą przemoc narusza prawa i godność osoby doznającej przemocy, powodując u niej krzywdy fizyczne i psychiczne oraz najczęściej - choć nie zawsze - powodując szkody.
Rodzaje przemocy (przebieg)
Gorąca przemoc to wybuchy niekontrolowanej agresji, wściekłości, brutalności. Tego typu przemoc ma bardzo gwałtowny przebieg, osoba stosująca przemoc nie przebiera w środkach przy okazywaniu swojej złości i wyższości. W takich przypadkach najczęściej interweniuje Policja, ponieważ jest to działanie zauważane przez społeczeństwo.
Przemoc chłodna jest wyrafinowanym sposobem wyrządzenia komuś krzywdy. Osoba stosująca przemoc przykłada dużą uwagę, aby nie było widocznych śladów, objawów i świadków jej stosowania. Ten rodzaj przemocy jest bardzo trudny do zaobserwowania i często spotykany jest w środowiskach o wysokim statusie społecznym.
Rodzaje przemocy (działanie)
Przemoc fizyczna to użycie siły, którego rezultatem jest nieprzypadkowe zranienie. Jest to najczęściej popychanie, uderzanie, policzkowanie, szarpanie, kopanie, duszenie, itp. U osób doświadczających przemocy obserwuje się zatem siniaki, blizny, zadrapania, otarcia naskórka, powyrywane włosy oraz inne obrażenia, które wskazywać mogą na uderzanie lub rzucanie.
Przemoc psychiczna (emocjonalna) to obniżenie u osoby doświadczającej przemocy poczucia własnej wartości poprzez np. poniżanie, ośmieszanie, pozbawianie wszelkich praw, itp. Jej skutkiem są stany lękowe i depresyjne.
Przemoc seksualna to każdy rodzaj zachowania skutkującego niechcianym kontaktem (nie tylko fizycznym) w sferze seksualnej, w tym zwłaszcza zgwałcenie oraz wymuszony stosunek płciowy.
Przemoc ekonomiczna to działania wobec drugiej osoby, które prowadzą do posiadania kontroli nad jej możliwościami nabywania, utrzymywania i używania środków finansowych oraz materialnych. Osoba stosująca przemoc używa pieniędzy albo innych wartości materialnych do zaspokojenia potrzeby władzy i kontroli osoby doświadczającej przemocy lub przerzuca na nią odpowiedzialność za koszty utrzymania domu.
Cyberprzemoc to przemoc z użyciem urządzeń elektronicznych, najczęściej telefonu bądź komputera. Bywa określana także jako cyberbullying, nękanie, dręczenie, prześladowanie w Internecie.
Zaniedbanie to długotrwałe niezaspakajanie podstawowych potrzeb zarówno biologicznych jak i psychicznych.
Stosowanie przemocy podlega karze z kodeksu karnego.
Art. 207 kodeksu karnego
§ 1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 1a. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą nieporadną ze względu na jej wiek, stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. Jeżeli czyn określony w § 1 lub § 1a połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1-2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15.